از جمله اوصاف عملی فرشتگان «تولّی و تبرّی» است. در آیه ۴ سوره تحریم خداوند می‌فرماید:

 «فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمَلَائِکَهُ بَعْدَ ذَلِکَ ظَهِیرٌ» 

در حقیقت خدا خود سرپرست اوست و جبرئیل و صالح مؤمنان (نیز یاور اویند) و گذشته از این فرشتگان هم پشتیبان (او) خواهند بود. 

    در این آیه چه روی صالح المؤمنین وقف بشود و چه وقف نشود یک معنای جامعی از این آیه استفاده می‌شود و آن این است که وجود مبارک پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌وآله‌والسلّم- تحت ولایت ذات اقدس الله تعالی است و صالحین از مؤمنین اولیای او هستند، فرشتگان نیز مظاهر و پشتیبان و پشتوانه‌ی اویند.

در جایی دیگر خدای سبحان در هنگام درود فرستادن، فرشتگان را به عنوان اهدا کنندگان صلوات بر رسول اکرم معرفی می‌کند و می‌فرماید:

إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ 

خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند 

آنگاه می‌فرماید:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا 

ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و به فرمانش به خوبی گردن نهید 

 

 

     خدای سبحان بر رسول مطهر صلوات می‌فرستد، و فرشتگان نیز بر روان مطهر نبی اکرم -صلی‌الله‌علیه‌وآله‌والسلّم- صلوات می‌فرستد و مؤمنین اعم از زن و مرد هم مکلف هستند به درود فرستادن، همان‌طوری که در نماز و غیر نماز بر آن حضرت صلوات می‌فرستد.

    بنابراین تصلیه و تسلیم که کار فرشتگان است، مورد امر انسان‌ها هم هست. شهادت به وحدانیت حق و رسالت فرشتگان یک کار علمی بود، و تصلیه یک کار عملی، و انسان‌ها هم در کار علمی و هم در کار عملی با فرشتگان سهیم هستند.

    تبری نیز در کنار تولی از فرائض دینی ما محسوب می‌شود، همان‌طوری که نماز و روزه واجب است تولی اولیای حق و تبری از اعداء حق، بر همه مکلفین واجب است. همان‌طوری که فرشتگان تولی دارند، تبری نیز دارند. در مورد تبری فرشتگان قرآن کریم می‌فرماید:

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ کُفَّارٌ أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَهُ اللّهِ وَالْمَلآئِکَهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ 

کسانی که کافر شدند و مردند در حال کفر، لعنت خدا و فرشتگان و مردم، همگی بر آنان باد 

 (بقره/ ۱۶۱)

     فرشتگان همانند ذات اقدس اله از کافران منزجرند و تبری دارند و بر آن‌ها لعنت می‌فرستند. مؤمنین و انسان‌ها نیز همانند آنان از کافران منزجرند و بر آن‌ها نفرین و لعن می‌فرستند. و کلمه «ناس» در آیه اختصاصی به مرد ندارد، لعنت ناس برای کافران است، همچنان‌که لعنت فرشتگان بر کافران است.

 

منبع


 آیت الله عبدالله جوادی آملی- زن در آئینه جلال و جمال- صفحه ۱۰۸-۱۰۹٫